اصول طب سنتی
طب سنتی ایران بر وحدت و پیوند بین جوانب مختلف انسان، یعنی جسم و نفس و روح استوار است و به همین جهت طب را نه یک فن محدود بلکه یک نوع روش زندگی میدانند، این سنت دیرین، پزشک را دانشمند بهشمار میآورد که در برانگیختن توجه و اعتماد بیمار نسبت به خود توانا است و ایمان و اعتماد به اصول اخلاقی حرفه پزشک با وجود او عجین شده است.
پس طبق سنتی پزشکی ایران، طبیب باید علاوه بر دانمند بودن، به مفهوم جدید این کلمه، حکیم هم باشد و از اصول اخلاقی عاری نباشد. از نظر جسمانی، طب سنتی پزشکی بر استفاده از داروهایی است که طی قرون و بلکه هزاران ... ادامه مطلب
|
اصول طب قدیم
۱- اجزای تشکیل دهنده جهان تحت نظم و آهنگ خاصی هستند و قوانین مشخص و ثابتی بر آنها حکم فرما میباشد.
۲- جهان در یک مجموعه واحد و محدود و منظم قرار دارد.
۳- یک جسم هر قدر به مبدا تولید وجود خود (مبدا نور) نزدیک گردد دارای حرارت بیشتری خواهد شد و این حرارت از حرکت بهوجود آمده و مبدا وجود جسم حرکت میباشد. در اثر حرارت بهدلیل ایجاد انبساط و گستردگی و درنتیجه یک جسم هرچقدر به مبدا نزدیکتر باشد، منبسطتر و گرمتر خواهد بود و بالعکس هر چقدر این فاصله بیشتر از آن باشد آن جسم خشکتر و شکنندهتر میباشد و در نتیجه قابل ... ادامه مطلب
|
تفاوت بین گیاهان دارویی، داروهای گیاهی و شیمیایی
گیاهان دارویی شامل بخش هایی از گیاه است که پس از خشکاندن، بدون ایجاد هرگونه تغییری در مغازه ها و عطاری ها به فروش می رسد. اشتباه رایجی که در بین اکثر افراد وجود دارد، قایل نبودن تفاوت بین گیاهان دارویی و داروهای گیاهی است .گیاهان دارویی مثل زیره، رازیانه، هل یا دارچین گیاهانی هستند که برخی خواص درمانی آنها عمدتاً بی ضرر یا کم ضرر هستند، به اثبات رسیده است. اما داروهایگیاهی حاصل تبدیل برخی گیاهان به دارو در کارخانه های دارو سازی طی فرآیندی خاص و استریل هستند. با این توضیحات و ذکر تفاوت گیاهان ... ادامه مطلب
|
گیاهان دارویی در ایران
در ایران که یکی از هفت کشور آسیایی است که بیشترین گیاهان دارویی را دارد این گرایش وجود داشته است و در سه دهه گذشته شاهد روند رو به رشد مردم در زمینه استفاده از این داروهای گیاهی و احیای طب سنتی هستیم.
براساس آمار موجود در کشورمان نیز بیش از ۱۳۰ نوع داروی گیاهی وجود دارد و منشأ اصلی آنها گیاهان هستند.
جایگاه داروهای گیاهی از یک سال پیش در کشور با تحولات علمی- تخصصی نظاممندتر شده است. تشکیل ستاد گیاهان دارویی و طب ایرانی، تأسیس دانشکده طب سنتی، ایجاد درمانگاهها و مراکز تحقیقاتی و آموزش تخصصی گروهی از پزشکان و ... ادامه مطلب
|
روش های تهیه مواد دارویی گیاهی برای مصرف
گیاهان دارویی یا داروهای خام گیاهی به اشکال مختلف به صورت فراورده هایی مانند دم کرده، جوشانده، تنتور، شربت ها، ضمادها و سایر فراورده های دارویی قابل استفاده هستند. مراحل تهیه برخی از این فراورده ها آسان بوده، که در این بخش به طور خلاصه ارائه می شوند. وسایل مورد نیاز برای ساخت فراورده های گیاهی دارویی شامل: چاقو، قاشق اسپاتول ( کفگیر مانند )، ماهی تابه، قوری استیل، لعابی یا شیشه ای، الک های نایلونی و پلاستیکی، دستگاه فشار یا عصاره گیر مواد گیاهی، ترازوی دقیق الکتریکی، آون ( خشک کن ) و ظرفهای شیشه ای یا ... ادامه مطلب
|
جدول استفاده از گیاهان دارویی
نام گیاه
اندام مصرفی
خواص و موارد مصرف
آنغوزه
رزین
ضد کرم، ضد تشنج، رفع یبوست در افراد مسن، رفع آسم
آویشن
سرشاخه گلدار
باد شکن، مقوی معده، مدرو قاعده آور، رفع اخلاط خونی، سیاه سرفه
آویشن شیرازی
برگ و سرشاخه جوان
بیماری دستگاه تنفسی، سیاه سرفه، گلودرد، دردهای عصبی، دردمعده
اسطوخودوس
برگ و گل
مقوی معده، مدر، نیرو دهنده، درمان سرماخوردگی، بادشکن
اسفرزه
دانه
رفع التهاب، رفع رماتیسم، مدر، قابض، ملین، تسهیل کننده عمل هضم
افسنطین
برگ، ... ادامه مطلب
|
نعناع
مشخصات گیاه
تا کنون ۵۰ گونه متعلق به جنس نعناع شناسایی شده اند که از بین این گونه ها تعداد کمی ارزش دارویی دارند و توسط انسان استفاده می شوند. نعناع گیاهی است دو رگ که به صورت خود به خودی در طبیعت به وجود آمده است.
برخی از محققان معتقدند که نعناع از تلفیق گونه های آکواتیکا و اسپیکاتا (به ویریدیس نیز معروف است) به وجود آمده است.
گونه اسپیکاتا نیز گیاهی است دورگ که از تلفیق گونه لانگیفولیا و گونه روتوندیفولیا حاصل شده است. در میان این گیاهان ، وجود «منتول» تنها در اسانس گونه آکواتیکا به اثبات رسیده است.
در مورد منشا این گیاه اختلاف ... ادامه مطلب
|
مورد، مورت
نام انگلیسی:Myrtle
نام علمی:Myrtus Communis
تیره:Myrtaceae
شرح:درختچه کوچکی است که ارتفاع آن در شرایط عادی بین ۱ – ۳ متر است ولی در آب و هوای مساعد به ارتفاع بیشتر نیز می رسد. برگهای همیشه سبز، پایا، متقابل، ساده، نوک تیز، به رنگ سبز تیره و معطر دارد. گلهای نسبتا درشت و زیبای این گیاه رنگ سفید و بوی مخصوص دارد و در اردیبهشت تا تیرظاهر می شود. میوه آن به شکل سته، بیضوی یا مدر، به رنگ سیاه مایل به آبی و دارای طعمی گس و رزینی است. بر روی ساقه مورد برجستگیهایی بوجود می آید که از آن نیز در مصارف درمانی استفاده می شود. از طریق قلمه قابل تکثیر است.
قسمت های ... ادامه مطلب
|
مریم گلی
مریم گلی
نام انگلیسی:Sage
نام علمی:Salvia officinalis L
تیره:Labiatae
شرح:مریم گلی بوته ای است به ارتفاع۲۰-۶۰ سانتیمتر که قسمت پایینی آن چوبی است و قسمت های بالایی ساقه های چهار گوش پوشیده از کرکهای قابل لمس دارد. دارای برگهایی به طول ۳-۱۰ سانتیمتر و عرض ۵/۱-۵ سانتیمتر،متقابل،بیضوی و کشیده، به رنگ خاکستری مایل به سبز و کرکهای قابل احساس است. گلهای آن به رنگ آبی روشن تا آبی مایل به ارغوانی و طول ۲-۳ سانتیمتر با لبه بالایی کوتاه است که به شکل حلقه های محوری شامل ۴-۸ گل درآمده است.
قسمت های مورد استفاده:برگ های تازه یا خشک.
زیستگاه،کشت و ... ادامه مطلب
|
مارچوبه
کشت و پرورش مارچوبه
مارچوبه گیاهی است چندساله، دو پایه و علفی با نام علمی aspsragus officinalistاز خانواده لاله (liliaceae). مارچوبه دارای دو نوع ساقه است. نوع اول ساقه هوایی نازک به رنگ سبز که پس از برداشتساقههای جوان به وجود میآید و ارتفاع آن گاهی اوقات به ۵ متر نیز میرسد. نوع دوم دیگری ساقههایجوان است که قسمتهای قابل استفاده مارچوبه را تشکیل میدهد. طول این ساقهها بین ۵ الی ۲۵ سانتیمتر متغیر است .این ساقهها از روی ریزوم ظاهر میشوند و پس از خارج شدن از خاک باید قطعگردند. مارچوبه در بسیاری از نقاط کشورمان از جمله ... ادامه مطلب
|
گلرنگ، کازیره، کاجیره، کافشه
نام انگلیسی:Safflower,False saffron
نام علمی:Carthamus tinctorius L
تیره:Astraceae
شرح: گیاهی یک ساله، ایستاده، با ارتفاع ساقه ۶۰-۸۰ سانتیمتر است. ریشه آن قوی و عمیق، در نیمه بالای ساقه دارای انشعابات زیاد ، برگها کم و بیش بیضی شکل که در برخی ارقام دارای خار هستند. رگبرگ ها در قسمت زیرین برگ برجسته، گلها دو جنسی لوله ای، کوچک، به رنگ زرد و نارنجی، میوه فندقه سفید و کرم رنگ است.
قسمت های مورد استفاده: گل و بذر.
زیستگاه و گردآوری: بومی آسیا و مناطق مدیترانه بوده و در سال ۱۵۵۱ از مصر به اروپا معرفی شده است. رویشگاه اولیه گلرنگ عربستان است. ... ادامه مطلب
|
گل انگشتانه
نام انگلیسی:Foxglove
نام علمی:Digitalis purpurea L
تیره:Scrophulariaceae
شرح:گیاهی دو ساله که در سال اول برگهایش یک طوقی که پرچین و چروک است و ۱۰ – ۳۰ سانتیمتر طول دارد تشکیل می دهد. برگها بیضی شکل و کرکدار است. در سال دوم یک پاجوش برگدار و گلدار به ارتفاع ۱ -۲ متر ایجاد می کند که بندرت منشعب است. جام گلها شبیه انگشتانه است که سطح خارج آن ارغوانی زیبا و سطح داخل آن روشن تر با لکه های ارغوانی است. زمان گل دادن خرداد تا شهریور است.
قسمت های مورد استفاده: برگهای خشک شده سال اول و گیاه سال دوم.
زیستگاه و گردآوری: بومی اروپای غربی است. در خاکهای اسیدی ... ادامه مطلب
|
گاوزبان
نام انگلیسی:Borage
نام علمی:Borago officinalis L
تیره:Boraginaceae
گیاهی است یکساله با ساقه های راست که ارتفاع آن تا ۶۰ سانتیمتر می رسد و از تارهای خشن پوشیده شده است. برگهای آن که بین ۳ – ۱۱ سانتیمتر طول و تا ۵/۲ سانتیمتر عرض دارد متقابل، بیضوی، خشن و در هر دو سطح پوشیده از تار است. این برگها کامل و یا با دمبرگ کوتاه یا بدون ساقه است. گلهای آن معمولا معلق، به شکل خوشه های کم گل در نوک ساقه است. گلها دو سانتیمتر قطر و پنج کاسبرگ دارد و به رنگ آبی روشن و بندرت سفید است.
قسمت های مورد استفاده: معمولا از گیاه گلدار خشک شده و بندرت گل یا ... ادامه مطلب
|
کنگر
کنگرها از تیره Composite بوده و دارای جنسها گوناگونی بوده که بهقرار زیر میباشد:
A) جنس Cirsium : که دارای ۳۳ گونه میباشد.
B) جنس Cynara : دارای دو گونه می باشد:
۱) Cynara cardunculus. L
۲) Cynara scolymus. Lیا آرتیشو (کنگر فرنگی)
C) جنس Gundelia tournefortii : Gundelia
D) جنس Silybum Mariauum : Silybum یا ... ادامه مطلب
|
کدوی پوست کاغذی (پوست برهنه)
نام علمی: Cucurbitapepo
نام انگلیسی: Medicinal pumpkin
خانواده: Cucurbitaceae
گیاهشناسی
Cucurbita نام لاتین نوعی از کدوست.کدوی پوست کاغذی (پوست برهنه) واریته ویژای از کدوهای معمولی (کدو مسمایی) است. گیاهی است علفی، یکساله، دارای ساقه توخالی ، کرکدار و خزنده که طول آنها تا ۶ متر هم می رسد. دارای برگ های درشت به رنگ سبز که حالت پنج لبی دارند و بسیار پرزدار و توسط دمبرگ طویل و کرک داری به ساقه متصل می شوند. گیاهی تک پایه است که گل های نر و ماده از هم جدا هستند. گل های نر بزرگتر می باشند و به صورت دسته ای و ۱۰ تا ۲۰ روز زودتر از گل های ماده شکفته ... ادامه مطلب
|
کاسنی
نام انگلیسی:Chicory
نام علمی:Cichorium intybus
تیره:Compositea
گیاهی پایا، علفی به ارتفاع ۵/۰ – ۵/۱ متر است. ریشه ای قوی و دراز ( ۵/۰ – ۱ متر ) به رنگ قهوه ای دارد. برگهای آن متناوب و پوشیده از تارهای فراوان در اطراف رگبرگ میانی است. برگهای قاعده ساقه عموما دراز و دارای بریدگیهای مشخص است ولی در قسمت انتهایی و طول ساقه برگها عموما کوچک است. گلهایی مجتمع به شکل گل آذین کاپیتول مرکب از گلهای زبانه ای به رنگ آبی زیبا دارد که در فاصله ماههای تیر تا اواخر شهریور و گاهی دیرتر ظاهر می شود. میوه آن فندقه، چهار سطحی، نسبتا مسطح ومنتهی به مجموعه ای از فلسهای ... ادامه مطلب
|
عناب
نام انگلیسی: Jujube
نام علمی: Zizyphus vulgaris
تیره: Rhamnaceae
شرح:عناب میوه درختچه ای است به ارتفاع ۲-۸ متر است. برگهای آن زیبا، کوچک، بدون کرک و شفاف، متناوب، دندانه دار و شامل ۳ رگبرگ طولی است. گلهایی با دمگل کوتاه، به رنگ سبز مایل به زرد و مجتمع به شکل دسته های کوچک دارد. میوه عناب که در داروسازی مصرف می شود به شکل تخم مرغی و به درشتی زیتون می باشد و دارای پوست سرخ بسیار قشنگی است که پس از خشک شدن چین خوردگی هایی پیدا می کند. مزه آن لعابی و کمی شیرین است.
قسمت مورد استفاده: دانه
زیستگاه: این گیاه در سواحل مدیترانه و در منطقه وسیعی از ایران تا ... ادامه مطلب
|
شاهتره
نام انگلیسی:Fumitory
نام علمی:Fumaria officinalis
تیره:Fumariaceae
شرح: گیاهی است یکساله، علفی که ارتفاع آن بین ۲۰ – ۸۰ سانتیمتر است. این گیاه ریشه ای دراز و سفید رنگ و ساقه کوچک و زاویه دار به وضع نسبتا خوابیده بر روی زمین دارد. شاخه های متعدد آن برگهای منقسم به تقسیمات باریک و فراوان ( بریدگی ) به رنگ سبز آبی ( مات ) دارد گلهای آن کوچک، به رنگ گلی یا سفید مایل به سرخ یا خالهایی به رنگ ارغوانی و مجتمع به شکل خوشه است. میوه اش کوچک، کروی و محتوی یک دانه است. زمان گل دادن آن از اواسط اردیبهشت تا پاییز و حتی دیرتر است.
قسمت های مورد استفاده: از ... ادامه مطلب
|
شقایق نعمانی
نام انگلیسی:Pulsatilla
نام علمی: Pulsatilla vulgaris Mill
تیره:Ranunculaceae
شرح:گیاهی است پایا به ارتفاع ۵ – ۴۰ سانتیمتر و دارای ریزوم ضخیمی است. برگهای آن ریشه مانند و دارای دمبرگ ضخیمی است. برگها بریدگی زیادی دارد و به هنگام گل دادن به صورت یک طوقی در می آید. ساقه آن عمودی و دارای گل منفرد با گلبرگ به رنگ آبی تیره و به طول ۳ – ۵/۵ سانتیمتر با سطح خارجی کرکدار و تعداد زیادی پرچم است. میوه های آن کرکدار همراه با یک پر است که در انتها ساقه جمع شده وپس از گل دادن تا بالای گریبان برگ ادامه می یابد.
قسمت های مورد استفاده: از قسمتهای هوایی ... ادامه مطلب
|
سنبل ختایی
نام انگلیسی:
Angelica
نام علمی:
Angelica archangelica L.
خانواده:
Apiaceae
مقدمه
سنبل ختایی یکی از قدیمی ترین گیاهان دارویی است که اثرهای مفید دارویی آن از زمانهای گذشته نزد مردم شناخته شده بود . در فارماکوپه های معتبر ، خاصیت دارویی ریشه این گیاه مورد تاکید قرار گرفته است. در بعضی کشورها این گیاه برای استفاده از اسانس ریشه کشت می شود. از این اسانس در صنایع دارویی، صنایع آرایشی و بهداشتی و صنایع غذایی استفاده می شود. برگها، میوه و پیکر رویشی سنبل ختایی به ندرت به عنوان دارو ، ادویه و سبزی مورد استفاده قرار می گیرند.
موارد ... ادامه مطلب
|